Europejski… Chwilami

W ostatni, niedzielny dzień Jarmarku św. Jacka, głównej kulinarnej atrakcji III Europejskiego Festiwalu Smaku w Lublinie dostępnej dla wszystkich, a nie dla wybrańców czy desperatów czekających w kolejkach na degustację przygotowywanych ad hoc potraw z konkursu Smaki Lubelszczyzny, buszowałem sobie pośród licznych straganów na Rynku. A tu człek uszczknął pieroga kybyn litewskich Karaimów z Trok. A tu przypomniał sobie smak żywicznej retsiny z Grecji. A tu porozkoszował belgijskim piwem Kriek czy obok winkiem z Austrii. A to przypomniał słodycz dzieciństwa w cukierkach ślazowych Benedyktynów z Tyńca…. Nagła erupcja wrześniowego upału sprawiła, że – w przeciwieństwie do dwóch poprzednich dni – nawiedzający imprezę przepełnili Stare Miasto do granic możliwości i przemieszczanie się w tłumie przypominało walkę osy przy próbach poruszania się po miodzie (np. jaśminowym) z któregoś z proponujących go klientem punktów… W ciżbie niemożebnej wokół Trybunału Koronnego dało się jednak jakoś spotkać znajomych i podzielić uwagami. Objawił się m.in. Bosman, piękny sybaryta o adekwatnej do tego terminu posturze, znany ze znakomitego pichcenia nie tylko pod żaglami, ale i popisów kulinarnych w Szwecji i – dla przyjaciół – w naszym mieście. Szybko zdiagnozował: – Europejskie, to są tu tylko ceny. Jak ja za kilo słoniny w papryce, która za komuny wypełniała puste haki w mięsnych, mam zapłacić 28 zł, to ja dziękuję. Sam sobie lepszą zrobię!

Recenzja dosyć okrutna, ale trzeba przyznać, że jest w niej coś na rzeczy, a nawet więcej niż coś. I nie chodzi tylko o to, że dwa lata temu, przy starcie imprezy można było smakować znakomite wędliny w cenie do 20 zł, a teraz 40-50 zł bywało normą. I że podobnie działo się ze wszystkim, m.in. z już nie tak atrakcyjnym dziś piwem niepasteryzowanym z małych browarów (Jagiełło z Chełma, Korab spod Łodzi), bo i jak można brać za plastik z browcem mniej niż 6 zł, skoro obok w ogródku „gorszy” w takiej samej cenie? Jarmark św. Jacka jest już naznaczony tym populistyczno-komercyjnym odium, które piętnuje też poprzedni –Jagielloński. Wtedy, w sierpniu, gospodarz jednego z kramów tłumaczył mi bezczelnie, iż po to przyjeżdża do nas, że w takiej rzeszy chętnych podreperuje biznes. Tu da się mu sprzedać wszystko, nawet podkręcając ceny do granic łupieżczych – chełpił się.

O naiwności (zaślepieniu) klientów nie da się dyskutować. Chodzi zaś o inne COŚ. O to, że Bosman w swej ocenie dotknął też sfery symbolicznej. Pewnego niewątpliwego nadużycia, jakim jest funkcjonujący w nazwie festiwalu przymiotnik. W przypadku pierwszej edycji, dopełniało ją miejsce i czas: Lublin 2009-2016, co tłumaczono: „Zapraszamy na festiwal, który wpisuje się w starania Lublina o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016”. Starania poszły wniwecz, ale szumnej nazwy nie zmodyfikowano, nie bacząc, że tytuł „Europejski” winien obligować do stosowania zasady noblesse oblige.

Jak tu mówić o jakimś zobowiązującym szlachectwie (tu: szlachetności działań), jeśli musiałem każdego dnia siadać do strony internetowej EFS w Lublinie (ktoś łaskawie – i chwała mu! – dodał ten nasz europejski adres) i przepisywać program wydarzeń, bo na Starówie nie dało się go zdobyć? Jak ponury żart wyglądały pod Trybunałem stoiska sponsorów ze własnymi materiałami promocyjnymi, wobec braku podobnego z informacjami o festiwalu. Na drwiący zgrzyt wobec dookolnych wydarzeń wyglądały zaś tam eleganckie pachołki z reklamami organizowanego w Warsztatach K. równolegle przez miejską agendę Festiwalu Fiesta Alegria. Dopiero w niedzielę na finał dostrzegłem rozlepione gdzieniegdzie plakaty z prawdziwym programem (szukałem „sceny mobilnej” pod Ratuszem, ale ktoś go pomylił na stronie z Trybunałem!). A akurat tydzień wcześniej odzyskałem wzrok i trudno było mi je w piątek czy sobotę przegapić.

Mimo, że pod EFS podpisują się nasz Urząd Marszałkowski i Miasto Lublin, mam wrażenie, że i tak wszystko pozostaje nadal na głowie dyr. artystycznego festiwalu Waldemara Sulisza, prezesa organizującego go – przede wszystkim! – Stowarzyszenia Kresowa Akademia Smaku. Wiem coś o tym. Byłem świadkiem z 3 miesiące temu, jak w Wierzchowiskach załatwiał ze Stanem Borysem benefis 70-letniego artysty, urosły do głównej atrakcji muzycznej (tłumy!!!, a bohater tylko ze dwa razy zafałszował) EFS, obok przepięknego koncertu Franki de Mille (nie ujmując nic popisom Michała Hochmana oraz zespołów Dwootho i Dogadana, bo nad występem piątki zabytkowych, starszych ode mnie, jak wyjaśniał mi dowcipnie o. Tomasz Dostatni, a jednak anonimowych dla mi wykonawców Śpiewnika STS-u, wolę spuścić kurtynę milczenia). Nie zdołałem zamienić ze spiritus movens festiwalu ani słowa, bo fascynat kulinariów i nalewek, red. Dziennika Wschodniego był tak zaaferowany, że się nie dało. Przez fibry natomiast czuję, że to jego zasługa, iż w tej ludycznej wszak imprezie znalazły się takie smakołyki smaków dla koneserów, jak spotkanie z prof. Jarosławem Dumanowskim, autorem opracowania Compedium ferculorum i wyrosły z księgi konkurs. Jak oblężona przez słuchaczy katolicko-muzułmańska debata u Dominikanów Dwie ambony ks. prof. Andrzeja Szostka z tatarskim imamem Selimem Chazbijewiczem, nieco niestety „asymetryczna” przez obciążenie przypadającą na ten dzień rocznicą 11 września. Jak pokaz pięknego filmu Iwony Sadowskiej o Borysie Wolność jak płomień. Jak przypomnienie, że polscy Tatarzy, to nie tylko Kruszyniany czy podterespolskie Studzianki, ale i nasz Markuszów. Jak współpraca z niezawodnymi Elą i Lechem Cwalinami, dziś z Hadesu Szerokiej, u których i wędzenie, i wędliny domowe, i bunc, i legenda pejsachówki, i nalewek moc oraz podtrzymanie wieloletniej tradycji z dawnych nalewkowych turniejów w postaci przezabawnej wystawy Śledź grodzki w Bramie Jego Imienia, lubo vice versa. Itd. Itp!

Policzyłem. Program III EFS w Lublinie liczył 52 punkty! Większość lubelskich festiwali to „pojemnościowo” przy nim wątły dowcip. Przy takim natłoku wydarzeń mają prawo ujawniać się pomyłki. Może – szczególnie w wykonaniu pełnych dobrej woli ośrodków gminnych – tchnąć amatorszczyzną (ale też to naturalne nośniki lokalnych tradycji). Jeśli zatem nie chcemy mówić, że festiwal zasługiwał na dodatek „Europejski” tylko chwilami, nie może być – na litość! – tak, że jego program kształtuje jeden człowiek, a inni z firmujących smakowitą imprezę organizatorów, zajmują się jedynie zbieraniem kąsków najsmaczniejszych.

Kategorie:

Tagi: / / /

Rok: