Grosz od Grosza

Jesienia 2000 trafiłem w madryckim Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofia na jedną z tych temporary exhibitions, które ubarwiają stałe, już spenetrowane kolekcje muzealne. Wystawa się nazywała „El teatro de los pintores” i można było tam znaleźć istne scenograficzne cymesy takich flirtujących z teatrem mistrzów jak Braque, De Chirico, Exter, Gonczarowa, Kandinsky, Leger, Miro, Popowa czy wreszcie Picasso.

Jeśli wspominam dziś tę ekspozycję, to dlatego, że w jakiś sposób odkryła mi na nowo twórczość George’a Grosza (1893-1959). W Centrum Królowej Zofii znalazła się oto pokaźna kolekcja sprowadzonych z Kolonii jego projektów kostiumów do adaptacji… „Dobrego wojaka Szwejka” Haszka, ale rysowanych tak, jak drapieżne satyryczne ilustracje, czyli prezentujących wszystko to, z czego i w malarstwie słynął artysta z Niemiec, przedstawiciel „Neue Sachlichkeit” – Nowej Rzeczowości (nie tak dawno pisałem tu o obrazach Otto Muellera i Franza Marca, niemieckich ekspresjonistów, subiektywizm których odrzucało ugrupowanie powstałe w 1925 r.).

Teraz przypomniałem sobie, że zawsze lubiłem ostre, kontestujące, wręcz karykaturalne rysunki, obrazy i kolaże Grosza, więc pomyślałem, że na rzeczy będzie zaczerpnąć grosz z jego twórczości na potrzeby tej rozbieranej rubryki, chociaż wciąż nie udało mi się obejrzeć uznanego w swej epoce za pornografię cyklu „Ecce homo” (1923). Wybór padł na formularz zawiadomienia o zawarciu małżeństwa z Ewą Peters oglądany ongiś w Berlinie, tym chętniej tu zaproszony, że reprezentuje nigdy jeszcze nie goszczącą w felietonach o aktach sztukę Dada. Już sam tytuł jest w pełni dadaistyczny: „Daum marries her pedantic automaton George in may 1920. Johan Heartfield is vary glad of it”. Wprawdzie nie wiem kim jest Johan H., który „jest bardzo z tego zadowolony”, ale jawi się jeszcze jeden powód ku temu, żeby sympatyzować z Groszem – jego autoironia. Powodem podstawowym pozostaje oczywiście fakt, że ten „pedantyczny automat” wymalował obrazek tak bajeczny w erotycznej fantazji, z niepoślednią rolą łona pośród damskiej bielizny.

Andrzej Molik

George Grosz
„Daum marries her pedantic automaton George in may 1920. Johan Heartfield is very glad of it”,
1920, akwarela, ołówek, piórko, tusz, kolaż
42 x 32,5 cm. Berliniche Galerie, Berlin

Kategorie:

Tagi: / / /

Rok: