Kobiety Watteau

Są tacy artyści, których darzę irracjonalnym niemal afektem a pierwszy impuls rzucający mnie w te gorące uczucie nie musi wcale wypływać z kręgu malarstwa, z uprawianej przez nich sztuki. Typowym przykładem jest tu Antoine Watteau (1684-1721). W drugiej połowie lat 80. udało mi się trzykrotnie przebywać na festiwalu w Slonikach i za którymś razem obejrzałem tam film wielkiego Tho Angelopoulosa „Odjazd na Cyterę”, nagrodzony w Cannes a bodaj nigdy nie sprowadzony do naszego kraju. Film jak film, ale frapował mnie tytuł nawiązujący do mitologii. W głowie też szemrało, że gdzieś zetknęłem się z nim na terenie sztuk pięknych. I nagle olśnienie, przecież to obraz Watteau!

Nie widziałem go, tak jak nie widziałem osobiście innych dzieł Francuza, poprzednika Fragonarda i Bouchera. Zaczęłem więc śledzić, gdzie też mógłbym obejrzeć obrazy tego króla fete galante i udało się. Goszcząc na innym festiwalu, w Berlinie, pobiegłem do pałacu Charlottenburg, bo już wiedziałem, że wisi tam słynny „Szyld antykwariatu Gersainta”, a ku mej radości na miejscu okazało się, że jest tam też druga po paryskiej wersja „Odjazdu”, tej wykwintnej sceny wędrówki na wyspę miłości, w której, jak mówił Rodin, malarz przedstawia „coraz gorętsze pożądanie”.

Ale dopiere wiele lat później w Luwrze stanęłem przed wersją podstawową i odkryłem przy okazji, jak ważne w sztuce Watteau są kobiety, z którymi musiał żyć w wielkiej zażyłości skoro z takim uczuciem podchodził do malowania ich nagich ciał. Jest w paryskim muzeum piękna „Diana w kąpieli”, jest bardzo erotyczna „Nimfa i Satyr”, ale – znowu z jakichś irracjonalnych pobudek – najbardziej pociąga mnie tam „Sąd Parysa” z Afrodytą pokazaną od tyłu w całej krasie jej ciała i z Herą i Ateną odchodzącymi jak niepyszne po wyroku młodzieńca. Może wszystko przez to, że Parys wręczając Afrodycie jabłko bogini Eris z napisem „Najpiękniejszej” popełnia grzech Ewy? Watteau dołożył ręki do tej przewrotności.

Andrzej Molik

Antoine Watteau „Sąd Parysa”. 1720.
Olej na desce 47 x 30,7 cm.
Musee du Louvre. Paryż.

Kategorie:

Tagi: / / /

Rok: