Odaliska ma
Przy okazji Lolitek Balthusa obiecałem Państwu przed tygodniem Wielką odaliskę, którą Jean-Auguste-Dominique Ingres (1780-1867) namalował w 1814 r. w Rzymie na zamówienie mojego ulubionego marszałka Napoleona Murata, któremu cesarz podarował nie tylko swą siostrę Karolinę, ale i stworzył dlań Królewstwo Neapolu. Ale nie tylko dlatego o obrazie – który zresztą nigdy do Neapolu nie dotarł, bo królewstwo upadło równie szybko jak zostało powołane – mawiam, że to odaliska ma. Należy bowiem płótno Ingresa do grupy mych największych faworytów w malarskiej spuściźnie wieków i ciągle się jeszcze zastanawiam, jaką tajemnicę kryje, że piękność z obrazu ma taką moc wabienia.
Przyczną niewątpliwie nie jest dyskretna nagość odaliski. Dużo więcej bardziej gołych bab (pamiętacie mistrza Ildefonsa?: Dwie gołe baby kąpały się w wannie…) można popodglądać w Ingresowej Łaźni tureckiej a wszystkie wdzięki kobiece saute podziwiać u frontalnie ujętej damy z jego Źródła. Paradoksalnie, decyduje chyba to, co bywa francuskiemu malarzowi wytykane jako ułomność jego pędzla. Po pierwsze są to oczy. Jak w wielu obrazach Ingresa, pozbawione są one rzęs, ale to sprawia, że nie mogę się oprzeć wrażeniu, iż odaliska wnikliwie obserwuje mnie, kiedy to przełamię się w sobie i wskoczę do jej łoża. Druga kwestia, to nieskończoność jej pleców, osiągnięta przez – jak wyliczyli krytycy – dodanie dziewczynie dwóch a nawet – jak uważają co bardziej srodzy – trzech kręgów. Kiedyś w Perłach na drodze pisałem o Madonnie z długą szyją Parmigianina i Włoch to dopiero pododawał kręgów (akurat szyjnych) modelce a obraz też należy do mych najbardziej ulubionych dzieł sztuki, więc może to jest metoda na przyciąganie wzroku. No, i jest jeszcze poza Wielkiej odaliski. Wymyślna, ale głęboko przemyślana. A lewa nóżka filuternie założona na prawą to – co wyszło już przy Balthusie – jest to, co stare tygryski lubią nie tylko na śniadanie. Mniam! Mniam!
Andrzej Molik
Jean-Dominique-Auguste Ingres „Wielka odaliska”.
Olej 91 x 162 cm.
Luwr. Paryż.
Kategorie: Kurier Lubelski
Rok: 2001