Polskość zaklęta w Wiśle

WYSTAWA PEJZAŻOWYCH OBRAZÓW PIOTRA POTWOROWSKIEGO W KAZIMIERSKIEM MUZEUM

Do tej wystawy w Kazimierzu Dolnym kiedyś dojść musiało, skoro wielki artysta był w nim częstym gościem. Nawet jeśli z nieodgdnionych względów uparł się i samego miasteczka nigdy nie malował, to obiektem jego malarskiej fascynacji stała się Wisła. Jakżesz Muzeum Nadwiślańskie, którego nazwa w sposób immanentny odnosi się do królowej polskich rzek tuż obok płynącej, mogłoby tego faktu nie dostrzec? Było to tylko kwestią czasu. I stało się! Jutro, w czwartek 1 maja o godz. 12 w stanowiącej jego oddział Kamienicy Celejowskiej przy Senatorskiej 11/13 otwarta zostanie pierwsza kazimierska wystawa Piotra Potworowskiego pt. „Wisła”.

W malowanych zamaszyście nurtach rzeki zaklęta została przez Potworowskiego polskość, bo powodowała nim idea stworzenia syntezy polskiego pejzażu i to właśnie z podkreśleniem rodzimego charakter tegoż pejzażu. Wrócił wtedy – pół wieku temu, w 1958 r. – do kraju z Anglii po osiemnastu latach spędzonych zagranicą. Był to jeszcze czas tzw. odwilży i ogromnych przewartościowań w polskiej sztuce. Gdy znalazł się u brata Stefana w znanej z dzieciństawa rodzinnej willi Potworowskich w stylu zakopiańskim przy ul. Krakowskiej, wzniesionej według projektu Jana Koszczyca Witkiewicza przez ojca malarza Gustawa Seweryna Potworowskiego, odkrył z jej okien swą od tej pory nową miłość – Wisłę. I jął ją malować. Stała się głównym elementem owej syntezy, bohaterką i symbolem naszego krajobrazu. Nie pozwalał sobie przy tym Potworowski na żadne ozdobniki, na „kośćciółek z czerwonym dachem, ani gruszę na miedzy”, o których pisał w liście do swego przyjaciela Zdzisława Kępińskiego. Powstał – niestety nie dokończony, przerwany śmiercią raptem 4 lata po reemigracji do kraju – cykl obrazów, zdawałoby się marginalny w ogromie dzieła tego artysty, a jednak niezwykle znaczący, szczególnie dla ostatniego okresu jego twórczości. I dla historii polskiej sztuki. Wielki znawca przedmiotu Waldemar Odorowski stwierdza: – Był chyba Piotr Potworowski ostatnim artystą, który postawił sobie za cel wyrazić poprzez sztukę istotę polskości, niezależnie od środków jakie użył i i rezultatów jakie osiagnął. Trzeba zobaczyć jego obrazy, by zrozumieć skalę ich wielkości i znaczenia. Po nim już nikt takiej próby nie podjął – zapewnia doktor historii sztuki z Muzeum Nadwiślańskiego.

Wystawa „Piotr Potworowski. Wisła” towarzyszy V Międzynarodowemu Studenckiemu Plenerowi Malarskiemu, który rozpoczyna się dziś w Kazimierzu i potrwa do 10 maja. Plener zorganizowany przez Wydział Sztuk Pięknych UMK w Toruniu, noszący tytuł „Przestrzeń w pejzażu”, poświęcony jest Piotrowi Potworowskiemu z okazji 110. rocznicy urodzin artysty. Jednym ze współorganizatorów jest Bath School of Art and Design, gdzie ten wykładał przez wiele lat. Wernisaż mają zaszczycić znakomici goście, w tym druga żona Doreen Heaton-Potworowska i syn artysty Jan Potworowski. Wystawa będzie czynna do 5 czerwca.

Andrzej Molik

Tadeusz Piotr Potworowski(1898 -1962). Studiował w Warszawie i ASP w Krakowie u Józefa Pankiewicza. Członek grupy kapiści. W 1924 wyjechał do Paryża, gdzie zetknął się z impresjonizmem. W czasie II wojny światowej przebywał w Wielkiej Brytanii, po wojnie wykładał w akademii Corsham Courth. Do Polski powrócił w 1958. Profesor PWSSP w Sopocie i Poznaniu. Wykształcił własny styl charakteryzujący się płaska plamą. Eksperymentował z kolorystyką i zagadnieniami formalnymi. Podobnie jak wielu innych kapistów uznawał wyższość wartości czysto malarskich nad treścią. Od 1956 skłaniał się ku abstrakcji, ale i realizował pejzażowy cykl „Wisła”. Należy do grona najwybitniejszych malarzy powojennej sztuki polskiej. Jego twórczość w znaczący sposób wpłynęła na rozumienie nowoczesnego malarstwa. Autor nastrojowych pejzaży, przedstawień wnętrz, aktów. Jego obrazy z dojrzałej fazy twórczości stanowiły fenomeny, unikalne przetworzenie inspiracji płynących z natury w na poły abstrakcyjne syntezy. Jego obrazy eksponowane były na wielu prestiżowych wystawach w kraju i na świecie, m.in. na Documenta II w Kassel (1959), XXX Biennale w Wenecji (1960), gdzie zdobył nagrodę; w Musee d’Art Moderne w Paryżu (1961), Museum of Modern Art w Nowym Jorku (1961).Prace artysty znajdują się m.in. w Tate Gallery St Ives, Bristol City Art Gallery, Royal West of England Academy oraz w wielu muzeach, m.in. Muzeum Narodowym w Warszawie, Poznaniu i Krakowie. TAM

Kategorie:

Tagi: / / /

Rok: