Ta niezbędna forma

Powróćmy sobie raz jeszcze do temporary exhibition, wystawy czasowej w madryckim Muzeum Thysson-Bornemisza zatytułownej „Forma. Klasyczny ideał w sztuce nowoczesnej” (przypominam wędrującym do Hiszpanii, że czynna jest jeszcze do 13.01.2002 r.), a gromadzącej na niewielkiej przestrzeni ośmiu sal muzealnego podziemia istne perły sztuki końca XIX i pierwszej połowy XX w. ściągnięte na nią z całego świata. Był tu już Bonnard, był Matisse, a dziś zagości w tym rozbieranym kąciku tak powszechnie wielbiony Auguste Renoir (1841-1919).

To nawet pewien wstyd, że francuski impresjonista jeszcze tutaj nie trafił, bo słowa wypowiedziane przez niego mogłyby służyć za motto naszego serialu. To właśnie Renoir o klasycznym motywie malarskim jakim jest akt, miał rzec, że jest „jedną z niezbędnych form sztuki”. Zaniedbanie wynika zapewne z tego, że gdy gościłem w miejscu, gdzie można obejrzeć chyba najwięcej jego płócien, to jest w paryskim Musee d’Orsay, zwracałem uwagę na te najsłynniejsze, jak chociażby „Moulin de la Galette” (tak, to ten sam lokal, w którym Matisse szukał inspiracji do opisanego przed tegodniem „Tańca II”), a wszystkie nagości zgromadzone w zaadaptowanym do celów muzealnych dawnym dworcu przesłonił „Początek świata” Courbeta, którego do dziś jakoś nie mam śmiałości tu opisać.

A „Wielka naga” (nigdy nie wiem, jak poprawnie tłumaczyć „Grand Nu” cz angielskie „Large Nude”), o której dzisiaj, pochodzi właśnie z d’Orsay i powinienem ją pamiętać. W Madrycie wisi już w pierwszej sali ekspozycji, w jej części „Nagość, forma, odpoczynek”. To płótno z 1907 r., a więc z czasu, gdy malarz porzucił już impresjonistyczną paletę stosowną np. w pracy „Tors, studium, efekt słoneczny” z 1875 r., ale jeszcze odległe od „Kąpiących się” (1918-1919), malowanych w sposób opalizujący, chrakterystyczny dla ostatniego okresu twórczości Renoira, nie wiedzieć czemu uważanych przez samego artystę, za jego szczytowe osiągnięcie, bo ta „perłowa” metoda sprawia, że ciała kobiet są atletyczne i mało powabne. Wolę te wypośrodkowanie i apetyczną, zaiste „Wielką nagą”.

Andrzej Molik

Auguste Renoir „Wielka naga”, 1907,
olej na płótnie 70 x 155 cm.

Musee d’Orsay, Paryż.
Czasowo w Museo Thyssen-Bornemisza, Madryt,

Kategorie:

Tagi: / / /

Rok: