Szał
Kurier Festiwalowy – V Międzynarodowy Festiwal Konfrontacje Teatralne, 2000
nr 5 – 9 października 2000
Wie dobrze Zygmunt Duczyński, szef szczecińskiego Teatru Kana w jakiej tematyce czuje się najlepiej. Po niezbyt udanym monodramie „J.P. odkrywa Amerykę” prezentowanym w pierwszym dniu festiwalu, w jego dniu ostatnim zobaczyliśmy „Rajskiego ptaka” w wykonaniu Arkadiusza Buszko, co dla reżysera było poniekąd powrotem do największego sukcesu Kany, spektaklu „Moskwa – Pietuszki” według książki Wieniedikta Jerofiejewa.
Konstatacja taka rodzi się nie tylko z faktu, że fragmenty innego tekstu Jerofiejewa – obok wyimków z Matei Calinescu i Leo Lipskiego – są literackim budulcem, na którym Duczyński, autor scenariusza i reżyser w jednej osobie, w tej realizacji się oparł. Chodzi przede wszystkim o temat. Znowu bohaterem przedstawienia jego teatru jednego aktora jest szał. Studium narastania obsesji, jakby stworzony do takich ról Arkadiusz Buszko prowadzi precyzyjnie, z każdą minutą uwiarygadniając dramat bohatera. Potrafi przy tym dokonywać na oczach widzów transformacji świadczących o wspaniałym opanowaniu aktorskiego warsztatu. Kiedy jego bohater ugniecie twarz przed wyimaginowanym lustrem, utyskując na jej starzenie się, widać dokładnie, że przybrała ona starcze, pomarszczone rysy. Godne wysokiego uznania jest też ogrywanie upstrzonego w pióra taboretu, jedynego rekwizytu w przedstawieniu. Staje się on łóżkiem wariata z pasem chroniącym jego samego przed atakami szału, miejscem uprawiania wymarzonej miłości, sprzętem, który może zabić i wreszcie stołkiem wisielca. To wszystko buduje atmosferę a my, chociaż dalecy od utożsamienia z szaleńcem, przeżywamy razem z nim jego dramat.
Otrzymaliśmy spektakl klarowny, czysty, może tylko za długi o te 5 – 10 minut, których obcięcie zintensyfikowałoby doznania. Chwaląc realizatorów, możemy co najwyżej zastanawiać się, ile jeszcze razy – a wiem, że uczynił to ostatnio i w innym monodramie z udziałem tego samego aktora – Zygmunt Duczyński będzie powracał do tak uwielbianej tematyki. Czas chyba popenetrować i inne rejony rzeczywistości, inne przeżycia człowieka niż te płynące z jego chorego mózgu.
Andrzej Molik
Rajski ptak. Monodram na motywach Matei Calinescu, Leo Lipskiego i Wieniedikta Jerofiejewa. Spektakl Teatru Kana ze Szczecina prezentowany w sali Teatru NN 7 października 2000 r.
Kategorie: Kurier Lubelski / Recenzje
Rok: 2000